یعقوب را که غصه ی یوسف شکست و تو

داری برای چند نفر گریه می کنی ...؟!

علی اکبر لطیفیان

مهدی جانم تبریک...

وقتی که فروغ ازلی دیدن داشت

انوار خداوند جلی دیدن داشت

با دیدن فرزند عزیزش سجاد

لبخند حسین بن علی دیدن داشت

ولادت امام سجاد مبارک

این مناجات معروف به «مناجات تائبین» است که امام علیه‏السلام در این مناجات روی دل را جهت در خواست رحمت و آمرزش به درگاه خدای تعالی نموده است، به این شرح:
«الهی البستنی الخطایا ثوب مذلتی، و جللنی التباعد منک لباس مسکنتی، و امات قلبی عظیم جنایتی، فاحیه بتوبة منک یا املی و بغیتی، و یا سؤلی و منیتی، فو عزتک ما اجد لذنوبی سواک غافرا، و لا اری لکسری غیرک جابرا، و قد خضعت بالانابة الیک و عنوت بالاستکانة لدیک، فان طردتنی من بابک فبمن الوذ؟ و ان رددتنی عن جنابک فبمن اعوذ؟ فوا اسفاه من خجلتی و افتضاحی، و والهفاه من سوء عملی و اجتراحی.
أسألک یا غافر الذنب الکبیر، و یا جابر العظم الکسیر، ان تهب لی موبقات الجرائر، و تستر علی فاضحات السرائر، و لا تخلنی فی مشهد القیامة من برد عفوک و غفرک، و لا تعرنی من جمیل صفحک و سترک الهی ظلل علی ذنوبی غمام رحمتک، و ارسل علی عیوبی سحاب رافتک الهی هل یرجع العبد الابق الا الی مولاه؟ام هل یجیره من سخطه احد سواه؟ الهی ان کان الندم علی الذنب توبة، فانی و عزتک من النادمین، و ان کان الاستغفار من الخطیئة حطة، فانی لک من المستغفرین لک العتبی حتی ترضی الهی بقدرتک علی تب علی، و بحلمک عنی اعف عنی، و بعلمک بی ارفق بی الهی انت الذی فتحت لعبادک بابا الی عفوک سمیته التوبة، فقلت:
[توبوا الی الله توبة نصوحا]، فما عذر من اغفل دخول الباب بعد فتحه؟ الهی ان کان قبح الذنب من عبدک فلیحسن العفو من عندک الهی ما انا باول من عصاک، فتبت علیه، و تعرض بمعروفک فجدت علیه، یا مجیب المضطر، یا کاشف الضر، یا عظیم البر، یا علیما بما فی السر، یا جمیل الستر استشفعت بجودک و کرمک الیک، و توسلت بجنابک و ترحمک لدیک، فاستجب دعآئی، و لا تخیب فیک رجآئی و تقبل توبتی و کفر خطیئتی، بمنک و رحمتک یا ارحم الراحمین.»
«خداوندا خطاهایم لباس خواری و ذلت بر من پوشانده و دوری از تو جامه درماندگی بر پیکرم افکنده و عظمت جنایتم مرا دل مرده ساخته است پس ای خدای مهربان به خاطر توبه و بازگشت به در خانه‏ات دلم را زنده گردان، ای مقصد و مقصود من و ای خواسته و آرزوی من، به عزت و جلالت سوگند که جز تو بخشنده‏ای بر گناهانم سراغ ندارم و به غیر تو کسی را نمی‏بینم که در هم شکستگی مرا جبران نماید، از این رو من با آه و ناله، خاضعانه رو به درگاه تو آورده‏ام و به امید بخشش با خواری و ذلت به سوی تو آمده‏ام، پس اگر تو مرا از در خانه‏ات برانی به چه کسی رو آورم؟ و اگر تو دست رد به سینه من بزنی پس به که پناه ببرم؟ بنابراین آه از تأسف و حسرت و شرمساری و رسوایی من! و وای از کردار زشت من!
ای بخشنده گناه بزرگ و ای ترمیم کننده هر استخوان شکسته، از تو در خواست دارم که گناهان خطرناک مرا ببخشی و زشتیهای پنهانی مرا بپوشانی و در عرصه قیامت مرا از نسیم خوش عفو و بخششت محروم نگردانی و از گذشت نیکو و پرده پوشیت مرا نا امید نسازی.
خدایا سایه ابر رحمت خویش را بر گناهانم بیفکن و ابر لطف و محبتت را بر عیبهایم بباران.
خدایا آیا بنده گریز پا جز به درگاه مولایش به جایی می‏تواند بازگردد؟ و یا از خشم و غضب آقایش کسی جز او حمایتش می‏کند؟ خداوندا اگر پشیمانی از گناه همان توبه است، به عزت و جلالت سوگند که من از جمله پشیمان شدگانم و اگر طلب آمرزش از خطا باعث محو شدن گناه است که من از آمرزش طلبانم. الهی تو را سزاست که ما را آن قدر عقوبت کنی که از ما راضی و خشنود گردی. خدایا به قدرتی که بر من داری به عزتت سوگند که توبه‏ام را بپذیر و به حلم و بردباریت نسبت به من از گناهم در گذر و با علم و آگاهی که بر احوالم داری نسبت به من مدارا کن. خدایا تو ای آن که در عفو و بخششت را به روی بندگان باز گشوده و آن را در توبه نامیده‏ای و فرموده‏ای: «ای بندگان با توبه حقیقی به درگاه خدا بازآیید» بنابراین عذر آن کسی که با وجود باز بودن، از ورود به این درگه غفلت ورزد چه خواهد بود؟
خداوندا اگر گناهکاری از جانب این بنده‏ات ناپسند است اما عفو و گذشت از جانب تو زیباست.
خدایا من اولین بنده تو نیستم که نافرمانی تو را کرده و تو در گذشتی و خود را در معرض جود و کرمت قرار داده و تو بر او احسان کردی، ای فریاد رس درماندگان و ای برطرف کننده غم و رنج، ای که احسانت بزرگ و ای که از سر بندگان آگاهی ای که گناهان را به نیکی پرده پوشی، جود و کرمت را به درگاهت واسطه آورده‏ام و به آستان تو توسل جسته‏ام و به آن مهربانی که در تو سراغ دارم متوسل گشته‏ام تا دعایم را مستجاب کنی و امیدم را به لطف خویش نا امید نفرمایی و توبه‏ام را بپذیری و به رحمت و عنایت خویش از خطایم در گذری ای مهربانترین مهربانان...»
آنچه مسلم است و کمترین تردیدی نیست؛ امام زین العابدین علیه‏السلام در سراسر زندگیش یک چشم بر هم زدن بر خلاف دستور خدا عمل نکرده و هرگز مرتکب گناهی نشده است و در هدایت، پرهیزکاری و تقوایش در صف اول از این امت بود و به وسیله این مناجات و نظایر آن، تنها به این منظور با خدای تعالی چنین راز و نیاز می‏کند تا این امت را آگاهی دهد و به راه خیر و صحیح راهنمایی کند و به توبه و انابه دعوت نماید زیرا که توبه انسان را از گناهان و جرایمی که در زندگیش مرتکب شده است پاک می‏کند و بدیها و خطاهایش را می‏زداید و مشمول مغفرت و رضوان الهی می‏گرداند.

منبع: تحلیلی از زندگانی امام سجاد (جلد 2)؛ باقر شریف قرشی؛ ترجمه محمد رضا عطائی؛ کنگره جهانی حضرت رضا علیه السلام 1372.

بارالها،ای کسی که توصیف واصفان از وصفت فروماند، و ای کسی که امید امیدواران از درت نگذرد. این مقام کسی است که گناهان او را دست به دست داده‏اند، تا چون چشم هدایتش گشوده و ابرهای کوری از برابرش پراکنده شده، و در موارد مخالفت خود با پروردگارش فکر کرده، گناه بزرگش را بزرگ و مخالفت عظیمش را عظیم دیده است. در حالی که به تو امیدوار از تو شرمسار بوده، به سوی تو رو آورده و از روی اعتماد، دلش را به جانب تو متوجه ساخته است. پس از سر اطمینان و یقین با بار طمعش آهنگ تو کرده، و از مهلکه عظیمی که در عالم علم تو بر او وارد شده، و از گناهان که لذتهایش سپری شده، و بالش برای همیشه به جای مانده است. و من در پیشگاه تو مانند چنین بنده‏ای هستم که با این اوصاف در حالی پیش تو ایستاده‏ام که، اگر عقوبتش کنی منکر عدل تو نشود و اگر از او درگذری، عفو تو را عظیم بشمارد. پس اینک منم که در حال اطاعت فرمان تو، در دعائی که به آن امر کرده‏ای و در حال طلب وفای به وعده‏ات در اجابتی که وعده داده‏ای آمده‏ام. آنجا که فرموده‏ای (مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم). بارالها، من در این مقام خود به سوی تو بازمی‏گردم. از گناهان کبیره و صغیره‏ام و از گناهان پوشیده و آشکارم، و از لغزشهای دیرینه و تازه‏ام توبه می‏کنم، بازگشتن توبه کننده‏ای که خیال گناه در دلش نگذرد و فکر برگشتن به خطایی را به ضمیر راه ندهد و تو خود فرمودی، ای پروردگار من در کتاب محکمت، که توبه را از بندگانت می‏پذیری و از گناهان درمی‏گذری، و توبه کنندگان را دوست می‏داری. پس به مقتضای وعده خود توبه‏ام را بپذیر، و بر حسب ضمانت خود از گناهم درگذر و چنان که شرط کرده‏ای محبتت را بر من لازم گردان و شرط من با تو، ای پروردگار من، آن است که به آنچه ناپسند توست، بازنگردم، و ضمانتم آنکه به کاری که پیش تو نکوهیده است، رجوع نکنم و پیمانم این است که از همه معاصی تو دوری گزینم، بارالها، نمی‏توانم به توبه خود وفا کنم مگر به نگهداری، و از گناهها، خودداری ندارم، مگر به نیروی تو. پس مرا به نیروی کافی عصمتی مانع از گناه تعهد فرمای. بارالها، افرادی هستند که توبه می‏کنند اما پس از مدتی دوباره به خطا و گناه خویش برمی‏گردند و توبه را می‏شکنند. پس من به تو پناه می‏برم از آنکه مانند آنها باشم. پس توبه مرا چنان قرار ده که پس از آن به توبه‏ای محتاج نباشم. توبه‏ای که موجب محو گناهان گذشته و سلامت در بقیه ایام عمر باشد، بارالها من از آن خاطرات دل و نگاههای چشمم و گفت و گوهای زبانم که مخالف اراده تو با بیرون از حد محبت تو باشد، پیش تو چنان توبه می‏کنم که هر یک از اعضایم، جداگانه، از عقوبتهای تو سالم ماند، و از قهر و انتقام شدید و دردناکت، که بیدادگران از آن می‏هراسند، ایمن گردد. بارالها، اگر پشیمانی پیش تو توبه است، پس من پشیمان‏ترین پشیمانها، و اگر ترک گناه تو انابه و توبه است، پس من اولین توبه کنندگانم؛ و اگر استغفار، سبب ریختن گناهان است، پس من پیش تو از مستغفرانم.

منبع: سیره معصومان: امام سجاد؛ سید محسن امین؛ ترجم حسین وجدانی؛ سروش (انتشارات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران) چاپ سوم 1376.